Moja przykra refleksja…! „…że będę wiernie i nieugięcie stał na straży honoru Polski, a o wyzwolenie jej z niewoli walczyć będę ze wszystkich sił moich, aż do ofiary mego życia.”Tekst przysięgi z której pochodzą wymienione fragmenty, potraktowało w okresie okupacji hitlerowskiej (1940 – 1945) wielu patriotów z Rybnika, – zrzeszonych w organizacji ZWZ/AK. Niezrozumiałe wobec powyższego są fakty, że w wyzwolonej Polsce, o którą owi patrioci walczyli i za którą oddali życie, wspomina się o Nich wyjątkowo skromnie. Poruszam ten temat po ponad 65 latach, gdyż wydawało mi się, że opracowywane są odpowiednie materiały na ten temat, dokonane są pisemne rozprawy o charakterze historycznym, tymczasem – rybniczanie o których się upominam, jakby nie istnieli dla powojennych organizacji kombatanckich w tym tak że (niestety) Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej.
O działalności osób zrzeszonych w ZWZ z Rybnika, są skromne informacje, w broszurze dr Alfonsa Mrowca[1] pt. „Z dziejów okupacji hitlerowskiej w Rybnickiem”.We wstępie do tego opracowania, autor zamieszcza takie oto zastrzeżenie: „Niniejsza rozprawka jest pierwszą próbą ujęcia popularno – naukowego okresu okupacji hitlerowskiej na Ziemi Rybnickiej, stanowiącej dzisiaj powiaty rybnicki i wodzisławski. Jej celem jest ogólne przedstawienie cierpień rybnickich Polaków, doznanych ze strony okupanta hitlerowskiego i miejscowych Volksdetschów – z jednej strony, a z drugiej wydobycie różnych momentów udziału Rybniczan w walce o wyzwolenie naszej Ojczyzny. Udział ten obejmuje zarówno Rybniczan, którzy na miejscu tworzyli tajne polskie organizacje i w nich pracowali przeciwko okupantowi, jak i tych Rybniczan, którzy bili się z Wehrmachtem na różnych frontach drugiej wojny światowej. Z góry zakreślone ramy szkicu nie pozwoliły autorowi na wyczerpujące przedstawienie poruszanego zagadnienia”. Zaznaczam!!!, – broszura ta wydana została w 1958 roku, a więc kiedy obowiązywała cenzura informacji o charakterze politycznym przez Urząd Bezpieczeństwa (UB)! W treści broszury na stronie 24 można odczytać takie oto zdanie: „Po aresztowaniu głównych działaczy Polskiej Organizacji Powstańczej na terenie Rybnika działaly konspiracyjne drobne grupki. Stanisław Sobik (Ur. 21.9.1911), wychowanek rybnickiego gimnazjum, organizuje Związek Walki Zbrojnej (październik 1940), utrzymując ścisły kontakt z Katowicami i Warszawą przez kuriera Pawła Jaszka z Rybnika. Organizacja miała charakter wojskowy, dzieliła się na kompanie, plutony i drużyny.”. Podobną informację na ten temat znalazłem w książce: „Rybnik – Zarys dziejów miasta od czasów najdawniejszych do 1980 roku” na str. 243, a autorem tego opracowania jest dr Wacław Wieczorek, autor wielu artykułów o tematyce historycznej z regionu rybnicko – wodzisławskiego! Odczuwając niedosyt wiadomości, jakie odnalazłem w w/w publikacjach, zabrałem się za gromadzenie dokumentacji o wydarzeniach z okresu 1939 do 1943 roku. Przeprowadziłem rozmowy z byłymi więźniami (należącymi w przeszłości do ZWZ/AK), – a będącym uczestnikami tamtych okupacyjnych wydarzeń. Nagrałem te rozmowy na kasety magnetofonowe. Na podstawie takich materiałów, usystematyzowałem ciąg okupacyjnych wydarzeń. Rupert Urla przekazał mi sporo szczegółów o zdrajcy Janie Zientku, oraz istotne dla mnie informacje, jak ojciec żył przez 3,5 miesiąca w obozie – w KL Auschwitz, do dnia rozstrzelania, czyli 25 czerwca 1943 roku. Jeżeli jednak znajdowałem wytłumaczenie, że ojciec jako „szeregowy” członek mógł zostać „zagubiony” w ewidencji AK, to zupełnie niezrozumiałe jest pominięcie tak wspaniałej postaci jak Stanisław Sobik, o którym z wyjątkowo wielkim szacunkiem wypowiadało się wielu moich rozmówców. Mgr Karol Miczajka, Józef Sobik, Rupert Urla, Alojzy Fros, (żyjący świadkowie tamtych wydarzeń), przekazali mi informacje o przywódczej roli Stanisława w ZWZ/AK. Od Józefa Sobika otrzymałem pamiętnik, napisany po powrocie z poniewierek w kilku obozach koncentracyjnych. Do pamiętnika załączone były wykazy byłych członków ZWZ/AK. Konspiracyjne zebrania organizacji, odbywały się między innymi w kuźni ojca Stanisława i Józefa Sobików, i to właśnie Józef wpuszczał na zebrania członków organizacji. Znał te osoby z nazwiska i rozpoznawał po wyglądzie. Korzystając z wykazów Józefa Sobika, z książki dr Alfonsa Mrowca i opracowania dr Wacława Wieczorka, sporządziłem wykaz byłych członków ZWZ/AK z Rybnika. Jest tych nazwisk ponad 120, co oczywiście nie zamyka faktycznej ilości osób zrzeszonych w tej organizacji. Józef Sobik wskazał mi ważny fragment w książce dr Józefa Musioła pt.: „Ślązacy”, gdzie na stronie 273 jest długi opis poświęcony osobie Rafała Sitka z Jastrzębia Górnego, dzielącego los (w 1939 r.) z osobą Stanisława Sobika – wymienionego przez Sitka z imienia i nazwiska! (Fragmenty z tej książki przedstawiam w dalszej treści). Poszukując stale informacji o ZWZ z Rybnika, natrafiłem na książkę mgr M. Brzosta pod znamiennym tytułem: „Rybnicki Inspektorat Armii Krajowej”. Wczytując się strona za stroną w treść książki o tak jednoznacznym tytule, ogarniało mnie coraz większe zdziwienie, rozgoryczenie, a w końcu przerażenie! Zaznaczam, – doceniam trud i zaangażowanie autora opisującego działalność AK poza Rybnikiem – w Jastrzębiu, Wodzisławiu Śl., Żorach, Pszczynie, Raciborzu, na Zaolziu itd., ale wyjątkowo skromnie odniósł się autor do informacji o organizacji i członkach ZWZ/AK z Rybnika! Jest w książce wiele przekłamań. Według M.Brzosta, w dniach 11 do 13 lutego 1943 roku, aresztowano w Rybniku zaledwie 6 osób, gdy faktycznie w tych właśnie dniach piwnice budynku Gestapo zapełnione były około 60 aresztowanymi członkami ZWZ/AK! Czyż jest to tak nieznaczna różnica? W dalszej treści książki, jest wręcz kpiną taka sugestia, że aktywnych działaczy ruchu oporu z organizacji ZWZ/AK w Rybniku (w okresie 1940 – 1943) było około 20 osób, gdyż mniej więcej tyle osób wymienia autor z imienia i nazwiska. Czyżby faktycznie tak mało patriotów było w Rybniku? Czyżby mieszkańcy tego miasta przyjmowali zniewolenie i terror okupanta w tak spolegliwy sposób? Jak można upokarzać tych bardzo patriotycznych synów ziemi Rybnickiej, którzy zrzeszeni w ZWZ/AK okazywali wielkie zaangażowanie w organizacjach ruchu oporu i podjęli walkę z tak bezwzględnym hitlerowskim wrogiem! Według wykazu sporządzonego w oparciu o materiały J. Sobika, dr A. Mrowca, dr W. Wieczorka, działaczy ZWZ z samego Rybnika było ponad 120! Skutkiem zaangażowania się w konspiracyjną działalność, wielu rybniczan zostało aresztowanych, osadzonych w obozach koncentracyjnych, tam ginęli natychmiast – przez wyroki skazujące na śmierć, lub umierali powoli, poddani sadystycznym cierpieniom przez oprawców z SS. Zwróciłem się dnia 2.03.1999 roku z pytaniem do Zarządu Okręgu Ś.Z.Ż.A.K. w Katowicach, dlaczego dopuszczono do zniekształcenia wydarzeń o znaczeniu historycznym z okresu okupacji w Rybniku, sądząc, że to właśnie ta organizacja powinna być zainteresowana „uporządkowaniem” nieprawidłowości – dotyczącymi AK. Zarząd Okręgu nie wykazał zainteresowania sprawą, – przesłał mój list z opisanymi zastrzeżeniami do mgr M. Brzosta. Wymieniliśmy z M. Brzostem po dwa listy, lecz doszedłem do przykrego wniosku, że daremne jest przekonywanie autora książki o zebranych przeze mnie faktach, gdyż trwał On przy swojej wersji wydarzeń, ja zaś przy swoich faktach. Odniosłem wrażenie, że tak M. Brzost jak i Zarząd Okręgu są z nieznanych mi przyczyn, uczuleni na nazwisko Stanisława Sobika, wykluczają Go (z uporem godnym podziwu) z działalności w ZWZ/AK! Otrzymałem takie oto dziwne propozycje M. Brzosta: „Zachęcam Sz. Pana do napisania monografii Polskiej Organizacji Powstańczej. Była to organizacja niezależna od ZWZ i aresztowania spowodowane przez zdrajcę Jana Zientka nie wpłynęły na działalność ZWZ w Rybnickiem, natomiast rozbiły POP. Dopiero z resztek POP Inspektorat podjął prace nad zorganizowaniem obwodu AK w Rybniku. Spowodowało to tak ścisłe zakonspirowanie, że do dziś nie można ustalić, kto był dowódcą obwodu.”. Autor ma problemy z ustaleniem kto zorganizował ZWZ – z „resztek POP”, ale nie może być tą osoba Stanisław Sobik – dlaczego? Wobec wyjątkowo dziwnego zachowywania się Zarządu Okręgu Ś.Z.Ż.A.K. w Katowicach, przedstawiam jak niżej, – dowody świadczące o fizycznej i organizacyjnej przynależności Stanisława Sobika do ZWZ/AK: 1 „Zaświadczenie – Niniejszym zaświadczamy, że Ob. Sobik Stanisław, urodz. dnia 21.9.1911 r. zam. ostatnio w Rybniku pracował w tajnej organizacji pod nazwą „Związek Walki Zbrojnej” na terenie powiatu rybnickiego i za działalność tą został aresztowany przez Gestapo i osadzony w obozie koncentracyjnym w Oświęcimiu, gdzie zmarł 25.6.1943 r. Oświadczenie to składamy w miejsce przysięgi. Rybnik, dnia 18 września 1948 r. Podpis Miczajka Henryk, Rybnik ul. Dr. Różańskiego 31a. Podpis Kuczaty Stefan, Rybnik ul. Hallera 28” Pod podpisami: „Repertorium notarialne numer 2276/48, pieczęć notariusza i pieczęć STAROSTWO POWIATOWE RYBNICKIE”. 2 Fragmenty listu Pawła Musiolika z Norwegii (byłego członka ZWZ/AK) – do Danuty Mikuszowej (byłej więźniarki Birkenau i także członka ZWZ/AK), gdzie zapisane są zdania – dotyczące Stanisława Sobika: „W Krakowie była silna grupa ludzi z Rybnika i okolicy, kolejarze, studenci i inni zagrożeni aresztowaniem na Śląsku. Tej grupie Rybniczan przewodził narzeczony mej siostry Fr. Pluta prezes korporacji Akademickiej „Odra” skupiająca i działająca w terenie. Śp. Franciszek Pluta pracował na stacji kolejowej w Krakowie. Tutaj też pracował konfident Jan Zientek, który należał do ZWZ w Rybniku. Przed wojną do września 1939 r. pracował w Rybniku jako zawiadowca odcinka sygnałowego, oddział Rybnik w stopniu asesora. Po wojnie nadal pracował na kolei w okresie 1942 – 43 jako zawiadowca stacji kol. Rybnik należał też do organizacji ZWZ w Rybniku. W tym to okresie komendantem ZWZ w Rybniku i okolicy był śp. Stanisław Sobik także pracownik kolejowy na stacji Rybnik. Śp. St. Sobik także w ramach swoich możliwości wyjeżdżał w celach organizacyjnych i kontaktów do Katowic i Krakowa. W tych wyjazdach często towarzyszył renegat J. Zientek, który chyba jesienią 1942 byli razem na Kalwaryjskiej. Były to kontakty z grupą Rybniczan w Krakowie. Zientek jak z tego wynika odgrywał podwójną rolę Kraków – Rybnik, to też zakres jego działalności, tym bardziej że śp. Stanisław Sobik Bogu ducha winien, nie wiedząc że z renegatem zdrajcą Zientkiem odwiedza Rybniczan, co spowodowało później ogromne straty. Aresztowano bodajże równocześnie grupy w Rybniku i Krakowie gdzieś 10 – 11 lutego 1943 r. W Rybniku aresztowano około 120 osób i przywieziono na badania na oddział polityczny do Oświęcimia, gdzie poddano ich okrutnemu śledztwu. W połowie stycznia mieliśmy razem z Rawskim spotkania z Zientkiem chodziło o wyrobienie dowodów kolejowych, dla Rawskiego i dla mnie jako pracowników kolejowych daliśmy do tych przyszłych legitymacji swoje zdjęcia które później widzieliśmy w rękach gestapo, co utwierdzało mnie o roli Zientka jako agencie gestapo ”. 3 O przynależności i działalności w ZWZ/AK Stanisława Sobika wypowiadali się jednoznacznie: Karol Miczajka, Józef Sobik, Rupert Urla, Alojzy Fros, Franciszek Kożdoń. M. Brzost nie był zainteresowany rozmową z tymi osobami (jak ja to robiłem kilkakrotnie), a mogli Mu przekazać szczegółowe informacje o tej organizacji i jej członkach. 4 Co zaś do sugestii M. Brzosta dotyczącej POP – poprzekręcał (delikatnie mówiąc) pewne fakty. Organizacja ta powstała w listopadzie 1939 roku, a zdekonspirowana została w kwietniu 1940 roku, i nie przez Jana Zientka! Pisze o tym w broszurze dr A. Mrowiec, a z materiałów jego korzystał M. Brzost i nie wiadomo, dlaczego zapisu tego nie chciał zauważyć? Pisał o tym dr W. Wieczorek w książce „Rybnik – Zarys dziejów ….” (pełny tytuł podałem wcześniej). Nie mógł Stanisław Sobik być aktywnym członkiem Polskiej Organizacji Powstańczej – POP, zdekonspirowanej w kwietniu 1940 roku, gdyż wrócił do kraju z Węgier w styczniu 1940 roku! 5. Kolejny dowód mieści się w książce dr J. Musioła „Ślązacy”. Jest w niej zamieszczony obszerny opis poświęcony osobie Rafała Sitka ps. „Michał”, a o Sitku – wliczając Go do członków AK, pisze M. Brzost w swojej książce na str.: 37, 84, 86, 117,118,120,123,165! Oto więc fragmenty z książki dr J. Musioła: „Ale nie po to Sitek wrócił z Węgier, aby pracować dla Niemców. W dniu 3 maja 1940 roku zjawił się u swego przyjaciela Stanisława Sobika przy ulicy Smolnej w Rybniku, już wówczas zaangażowanego w ruchu podziemnym.”. Dalej Sitek wspomina: „Kolega Sobik szczegółowo zaznajomił mnie z pracą armii podziemnej, po czym wyciąga różaniec. Na krzyżu różańca kładę dwa palce. Sobik odbiera ode mnie zaprzysiężenie następującej treści: „W obliczu Boga Wszechmogącego i Najświętszej Marii Panny Królowej Korony Polskiej, kładąc rękę na ten święty krzyż, znak męki i zbawienia – przysięgam, że będę wiernie i nieugięcie stał na straży honoru Polski, a o wyzwolenie jej z niewoli walczyć będę ze wszystkich sił moich, aż do ofiary mego życia. Wszelkim rozkazom władz Związku będę bezwzględnie posłuszny, a tajemnicy niezłomnie dochowam, cokolwiek by mnie spotkać mogło”. Po złożeniu przysięgi Sobik w następujących słowach przyjął Sitka w szeregi ruchu podziemnego: „Przyjmuję cię w szeregi żołnierzy wolności. Twym obowiązkiem będzie walczyć z bronią w ręku o odrodzenie ojczyzny. Zwycięstwo będzie Twoją nagrodą. Zdrada honoru jest śmiercią”. Rafał Sitek przybrał pseudonim „Michał”. Znamienne są następujące zdania: „Wkrótce po przysiędze Rafał Sitek spotkał się w Jastrzębiu ze swoimi kolegami – Józefem Obracajem, Karolem Krótkim i Leonem Woryną, którzy zapoznali go z już istniejącą w Jastrzębiu tajną organizacją pod nazwą Polska Armia Krajowa. Rozpoczęła się żmudna praca organizacyjna, tworząca bazę pod przyszłą siedzibę Inspektoratu Rybnickiego ZWZ, a potem Armii Krajowej. Z ogromną ostrożnością werbowano nowych członków do organizacji, której nazwa o dwa lata wyprzedziła oficjalną nazwę AK, a mianowicie do Polskiej Armii Krajowej.” Jest wreszcie zdanie dla mnie najistotniejsze „w sprawie”: „Rafał Sitek doprowadził do ważnego spotkania w Jastrzębiu. Z Sobikiem z Rybnika przybyło też kilku innych organizatorów ruchu zbrojnego. Jak się okazało, jednym z tych nie znanych dotąd mężczyzn okazał się mgr Władysław Kuboszek, pseud. Kuba – pierwszy komendant Inspektoratu Rybnickiego AK.” M. Brzost kategorycznie wyklucza znajomość Sobika z Kuboszkiem, żeby nie przyznać się do błędu, – że Sobik należał do ZWZ/AK! 6. Kolejnym argumentem, jest na pozór drobna informacja z książki dr Juliusza Niekrasza – „Z dziejów AK na Śląsku”. Ze zrozumiałych względów, o wydarzeniach AK w Rybniku (w okresie okupacji), autor Ten napisał dosyć ogólnie, ale na stronie 292 znalazłem opis dotyczący członka ruchu oporu – Huberta Hatko: „Hubert Hatko w nie znanych mi okolicznościach przestał działać w POP i przystąpił do organizowania w Brzozowicach-Kamieniu własnej organizacji pod nazwą Obóz Zjednoczenia Narodu Polskiego (OZNP). Będąc działaczem harcerskim i mając w harcerstwie szerokie kontakty, wciągnął do swojej organizacji wielu harcerzy (część z nich było już w ZWZ) oraz uczniów gimnazjalnych. Hatko miał najlepsze intencje, ale działalność jego była nieprzemyślana; rozciągnął ją także na Piekary Śląskie, Mikołów, Chorzów, Świętochłowice, Bielszowice i Rudę Śląską. W działalność Hatki wkroczył ZWZ. Po przeprowadzeniu rozmów z oficerem organizacyjnym Stanisławem Stobikiem Hatko podporządkował się ppor. Alojzemu Boguckiemu („Alek”), komendantowi Obwodu Tarnogórskiego; Hatce pozostawiono swobodę działania, co wszakże nie dało dobrych rezultatów, bo wydawał dalej gazetę konspiracyjną pod zmiennymi tytułami („Błyskawica”, „Społem”, „Orzeł Biały”), co przyczyniło się do dekonspiracji. W toku śledztwa gestapo ujawniło, że OZNP udzielił pomocy w ukrywaniu się zbiegłemu z niewoli jeńcowi angielskiemu o nazwisku Stanley Clifford Hirt, co rozszerzyło aresztowania także na osoby nie należące do organizacji. Poza publiczną egzekucją w Brzozowicach-Kamieniu gestapo przeprowadziło dalsze egzekucje w innych miejscowościach. Z osób wyżej wymienionych losy tylko niektórych są mi znane. Stanisław Stobik, będący stałym łącznikiem między Hubertem Hatko a komendą obwodu, zdołał ujść aresztowaniu i objął funkcję oficera organizacyjnego w Inspektoracie Rybnickim. W początku 1943 r. otrzymał rozkaz zorganizowania oddziału partyzanckiego. W toku tych czynności został aresztowany 11.II.1943 r. wraz z żoną i bratem. Pracę jego dokończył i oddział partyzancki zorganizował, zostając jego dowódcą, Antoni Steier („Lew”, „Feliks”). Stanisław Stobik został rozstrzelany w obozie oświęcimskim 23 czerwca 1943 r.” W Rybniku aresztowano przez zdrajcę Jana Zientka – Stanisława Sobika, Jego żoną, brata, dwóch szwagrów i co najmniej 55 innych osób w dniach 11 – 13 luty 1943. Czy zatem dr J. Nniekrasz pisze nieprawdę – zniekształcając nazwisko Sobik na Stobik? Zarząd Okręgu Ś.Z.Ż.A.K. w Katowicach wobec takich argumentów powątpiewa i odpowiada: „Na str. 292 i 341 figuruje nazwisko STOBIK. Czy to przekręcenie nazwiska, czy zbieżność faktów nie wiadomo. Verba volant scripta manent.”! Okoliczności aresztowania wyżej wymienionych osób, opisałem w opracowaniu przekazanym do Zarządu Okręgu Ś.Z.Ż.A.K. w Katowicach, zanim odnalazłem tą informację w książce dr Niekrasza. Opisałem także inne fakty o ZWZ/AK w Rybniku oraz jej członkach, lecz ta wersja wydarzeń oparta o takie dowody jest nie do zaakceptowania przez Zarząd Okręgu! Jak mogło dojść do podobnych nieścisłości, skoro mgr M. Brzost we wstępie do swojej książki pisze: „Szczególnie wiele zawdzięczam informacjom uzyskanym od generała Zygmunta Waltera-Janke, ostatniego dowódcy Okręgu Śląskiego AK, pułkownika dra Mieczysława Starczewskiego, recenzenta pracy, rozmowom z doktorem Józefem Musiołem, autorem kilku książek o ludziach zamieszkałych w okresie okupacji na ziemi rybnickiej. Jestem wdzięczny doktorowi Juliuszowi Niekraszowi…”. Autor powołuje się także na korzystanie z broszury dr A. Mrowca! Ale, – posiadam i taką informację, że koledzy autora z macierzystego Koła Ś.Z.Ż.A.K. w Wodzisławiu Śląskim mieli pretensje: „… będąc na miejscu, w Związku („pod ręką”) nie byli pytani, ani zaproszeni do konsultacji swoich własnych wydarzeń, ani nawet wypowiedzi. Większość czytelników wyraża po prostu żal, że jest w niej tyle błędów, bo jest potrzebna, a nie posiada większej wartości dokumentacyjnej.”. 7. W dniu 29.01.2001 zdobyłem kolejny dowód o roli Stanisława Sobika w ZWZ/AK, po przeczytaniu pamiętnika – „Wspomnienia Stefanii Łągowskiej” (dawniej Stefania Kaszuba). Na stronie 6 są zapisane zdania: „Prześladowania Polaków wzrastały i powstała myśl założenia komórki konspiracyjnej. U nas w domu w Rybniku przy ul. Sobieskiego 14, odbyło się zaprzysiężenie, przed krzyżem, po bokach świece w obecności Komendanta kol. Stanisława Sobika. Taką przysięgę składałam uroczyście o zachowaniu tajemnicy i wierności Ojczyźnie. I od tej chwili należeliśmy do Związku Walki Zbrojnej w skrócie ZWZ”. Na stronie 16 i 17 jest znowu wymienione nazwisko Stanisława Sobika: „Pokrwawionych i skutych w kajdanki, zawieziono nas do Rybnika do siedziby gestapo (Obecna u. Findera 5). W tym domu była duża piwnica, a wchodząc zobaczyliśmy skutych leżących. Ja jedyna kobieta stałam koło komina. Wszyscy skuci leżeli na ziemi, a co dwie godziny przychodzili gestapowcy i odwracali leżących na drugą stronę, oraz wyprowadzali celem uskuteczniania potrzeb fizjologicznych. Wszyscy tam znajdujący się byli już po wstępnym śledztwie i strasznie pobici. W tej piwnicy było tak ciasno, że gestapowcy chodzili po ciałach leżących, a nawet po głowach. Rozpoznałem p. Sobika, naszego komendanta, p. Kuczatego Stefana oraz wiele naszych członków i znajomych. Gestapowiec stanął na plecach leżącego p. Sobika naszego komendanta, a drugą noga rozmiażdżał mu głowę butem. Po dwóch godzinach, jak odwrócili leżących, to twarz miał zakrwawioną i zabrudzoną ziemią (posadzka ziemia). P. Kuczatego to już nie poznałam, – był tak spuchnięty z bicia i maltretowania, a tylko jego blond włosy zdradzały tożsamość! Zapytałam się czy to pan Stefan, – skinął głową potwierdzając moje pytanie”. 8. W styczniu 2002 roku rozmawiałem z Pawłem Sosną z Rydułtów, świadkiem okupacyjnych wydarzeń w Rybniku, dowódcą oddziału partyzanckiego Rybnickiego Inspektoratu ZWZ. Znał Stanisława Sobika bardzo dobrze – komendanta ZWZ Obwodu Rybnik. Sobik odbierał przysięgę od ojca Pawła Sosny w obecności lekarza Eryka Winklera. Paweł Sosna często ubezpieczał Stanisława Sobika, gdy ten wybierał się na spotkania w terenie z kurierami z Krakowa czy Katowic. 9. W dniu 10.03.2004 r. znalazłem w Muzeum w Rybniku takie oto dowody przy informacji o Antonim Sztajerze z relacji Hm Zbigniewa Rusińskiego, Krypczyka, Bronisławy z d. Grodoń i Wincentego Grodonia: [Antoni Sztajer] W latach 1937 – 1938 zostaje powołany do odbycia służby wojskowej w 4 pułku Strzelców Podhalańskich w Cieszynie, i tam skierowany zostaje do szkoły podchorążych rezerwy, którą kończy w stopniu plutonowego podchorążego. Już w sierpniu zostaje powołany do służby wojskowej i jako dowódca plutonu bierze udział w wojnie obronnej 1939 r. i na terenie Węgier jest internowany. Z internowania ucieka i przedostaje się do Polski do okupowanego Rybnika. Tu nawiązuje kontakt z podharcmistrzem Stanisławom Wolnikiem i wstępuje do konspiracyjne organizacji pod nazwą „Polskiej Organizacji Powstańczej”, następnie do Związku Walki Zbrojnej i Armii Krajowej w lutym 1942 r. do powstałego Inspektoratu AK Rybnik pseudonim „Klasztor”. Tu nawiązuje dalsze kontakty z Alojzym Frosem, a następnie z dowódcą I kompanii 75 PP AK w Rybniku Stanisławem Sobikiem. Dlaczego Zarząd Okręgu Ś.Z.Ż.A.K. w Katowicach z takim uporem trwa przy swojej wersji zniekształceń historycznych o AK w Rybniku – odrzucając moje dowody? Dlaczego usuwa w niebyt tylu byłych członków AK z Rybnika? Czyż zbyt wygórowane są wymagania rodzin poległych ZWZ-owców z Rybnika, aby nazwiska tamtych patriotów, na trwale były zapisane w ewidencji i kronikach organizacji kombatanckiej z pod znaku „AK”? Pozostawiam do oceny czytelnika wartość tych dowodów i konieczność jednoznacznego zapisu tamtych wydarzeń historycznych
