kwi 102007
 

Tak zwana granica Polsko-Niemiecka, albo raczej jej pozostałość w Rybniku Stodołach jadąc w stronę leśnej wioski Paproć, niestety nie jest granicą. Nie jest to część szlabanu granicznego. To pozostałość po niemieckim szlabanie fortecznym lub jak kto woli szlabanie przeciw pancernym.

Lokalizacja zapory.

Lokalizacja zapory.

 Moje informacje o szlabanach pancernych pochodzą z rozmów z Jerzym Sadowskim podczas wspólnego pobytu na MRU. Tam zobaczyłem jak „zrobiono” i montowano względem drogi taką zaporę pancerną. Trzeba pamiętać że powstawały one w czasie między pierwszą a drugą wojną światową. Niemcy mieli wtedy nieograniczone ilości stali a czołgi jakie posiadała Polska w tamtym czasie nie były czołgami T-34.
Polski czołg Vickers.

Polski czołg Vickers.

Zapory takie w większości broniły dróg i mostów w pobliżu granicy z Polską. Miały one zatrzymać sprzęt pancerny i pojazdy chociaż na chwile żeby stał sie on łatwym celem dla armaty lub innej broni zwalczającej czołgi. Na MRU szlabanom fortecznym towarzyszyły schrony, ale sprzęt ulokowany w fortyfikacji polowej (z braku schronu) będzie równie skuteczny. W celu zablokowania i zapobiegnięciu zjechania pojazdu z głównej drogi (po zamknięciu szlabanu), przed, obok lub wzdłuż stawiano inne zapory. Są to szyny lub betonowe imitacje słupków drogowych do których (środek) wstawiano stalowe elementy i przeciągano stalowe liny lub montowano na nich bariery z szyn kolejowych.
Podpora zapory.

Podpora zapory.

Słupki linowe

Słupki linowe

Zaporę naszą (Stodoły-Paproć) umieszczono na zakręcie drogi, aby przynajmniej na chwilę unieruchomić czołg nieprzyjaciela. Czołg wchodzący w zakręt odsłaniał boczny pancerz, zawsze słabszy od czołowego. Armatka p. panc. na stanowisku polowym mogła oddać strzał do zatrzymanego czołgu, a pojazd bokiem zapory nie ominie słupy stalowo betonowe z linami skuteczni go zablokują. Właśnie koledzy z forum rawelin.com rozgryźli zasady i zastosowanie takiej i podobnej zapory.
Na tym forum znalazłem ciekawe fotki i podział szlabanów fortecznych. Oto on:Drehschranken- szlaban obrotowy w płaszczyźnie poziomej
Schlagschranken- szlaban uchylny w płaszczyźnie pionowej
Sperrschranke mit Gegengewicht. -szlaban uchylny z przeciwwagą
Trägersperre – belka lub belki na betonowych podporach

Kiedyś Wojtek opowiadał historię, że podobno radziecki czołg zapiął na szlaban stalową linę i próbowano go wyrwać (część podpory). Więc postaram sie wyjaśnić rysunkiem i fotką pod tekstem dlaczego to mogło sie nie udać.
Przekrój zapory

Przekrój zapory

Podpory boczne zapory stanowią integralna całość, pod drogą przebiega stalowa belka która łączy obie podpory. Tylko ramie było podnoszone w górę lecz wewnątrz ramienia była stalowa lina która dodatkowo je wzmacniała. To co pozostało po rybnickiej zaporze to ramie z zatrzaskiem i kilka betonowo-stalowych słupków z oczkami na linę.

To bardzo ciekawy, unikalny „gadżet” forteczny który nie zabezpieczony stanowi łatwy cel dla złomiarzy a podcinają oni go do pewnego czasu. Ratujmy to co pozostało.

lut 012007
 
Na dwóch mostach, jednym kolejowym, drugim rzecznym, napotkałem takie”zapory drogowe”.
Zamknięcie szlabanu

Zamknięcie szlabanu

Są to niemieckie zapory p/panc. lub jak kto woli szlabany forteczne z okresu międzywojennego. Stawiane one były w  takiej postaci do roku 1940. Niemiecka armia stali miała pod dostatkiem, a czołgi nie wyglądały jak T-34 czy Pantera, były jak inne, lekkie i niezaradne. Kolejne lata wojny to zapory żelbetonowe, rozwój broni pancernej i oszczędności na wszystkich armiach to wymusił. Wracając jednak do takich szlabanów fortecznych trzeba dodać że stawiano je przy mostach jak i na drogach. Najczęściej w pobliżu granicy i ważnych obiektów strategicznych. Gdzie tylko mogły spowolnić lub zatrzymać szybkie „wdarcie” wrogich zmotoryzowanych jednostek wojskowych. Pobocza dróg w takim wypadku zabezpieczano barierami z szyn kolejowych na słupach żelbetowych tak aby nie było możliwości manewru dla pojazdów znajdujących się między nimi. Posiadały mechanizm sprężynowy i grubą linę stalową we wnętrzu, zakotwioną w fundamencie. W gminie Nędza (wiadukt kolejowy) stoi szlaban praktycznie kompletny. Brakuje tylko osłony sprężyny. Natomiast przed kanałem Ulgi w Raciborzu zostały tylko metalowe podpory. Ale dobre i to…
Zmam jeszcze jedną lokalizacje zapory pancernej ale dopóki nie zostanie ona zabezpieczona nie będę podawał lokalizacji.
Podpora szlabanu

Podpora szlabanu

 

Szlaban w pozycji otwartej

Szlaban w pozycji otwartej

 

Widok na drogę w Nędzy

Widok na drogę w Nędzy

 

Sprężyna szlabanu

Sprężyna szlabanu

 

Racibórz kanał Ulgi

Racibórz kanał Ulgi