lis 032007
 
Przedstawiamy dzisiaj kolejna postać społecznika z Rybnika -dzisiejszym bohaterem będzie Teodor Augustyn
Teodor Augustyn

Teodor Augustyn

Augustyn Teodor pseud. Tadeusz Twardowski,

Więzień więzienia Montelupich w Krakowie, KL Auschwitz nr 6164, KL Mauthausen nr 117524, podobozu Melk, podobozu Ebensee.

Urodził się 17. 04. 1895 r. w Rozbarku Bytomskim, w rodzinie robotniczej. Ukończywszy niemiecką szkołę powszechną i nie mając warunków do dalszego kształcenia się, podjął pracę zarobkową jako robotnik w górnictwie, a po jakimś czasie przeniósł się do pracy w hucie. W 1915 r. został powołany do armii niemieckiej – biorąc udział w walkach frontowych, skutkiem czego dwukrotnie ranny, jako inwalida został zwolniony z wojska (w 1917 r.) i wrócił do pracy w przemyśle – w hutnictwie, angażując się równocześnie w pracę konspiracyjną, mającą na celu szerzenie polskości na Śląsku. Współpracował z tak wybitnymi działaczami jak doktor Rostek1, doktor Hlond2 i profesor Ligoń3. W 1919 r. był organizatorem oddziałów POW Górnego Śląska w Rozbarku i Bytomiu, w miejscowościach tych organizował także oddziały bojowe. Uczestniczył we wszystkich trzech powstaniach śląskich. W pierwszym powstaniu, przy pomocy konfidentów prowadził wywiad, używając pseudonimu Tadeusz Twardowski. Był członkiem Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”4 oraz chóru „Halka”. Od połowy grudnia 1919 r. do końca maja 1921 r. należał do kierownictwa Polskiego Komisariatu Plebiscytowego na powiat bytomski – sekretarz powiatowy. W okresie 1. 03 – 15. 06. 1922 r. pracował przejściowo pod kierunkiem doktora Emila Cyrana w PCK w Katowicach w charakterze rewizora, a po plebiscycie zamieszkał w Rybniku. Od 16. 06. 1922 r. został zarządcą administracyjnym Zakładu Psychiatrycznego w Rybniku. We wrześniu 1929 r. – po kursie wojskowym w Grudziądzu, otrzymał nominację na ppor. rezerwy WP. W 1930 r. został służbowo przeniesiony do Zakładu Psychiatrycznego w Lublińcu gdzie pracował jako zarządca od 1. 04. 1930 do 1. 07. 1937 r. Następnie, ponownie przeniesiono go do Rybnika gdzie pracował jako zarządca do ostatnich dni sierpnia 1939 r.

We wrześniu 1939 r., opuścił Rybnik, przebywał w Podhajcach, Lublinie i Lwowie, a następnie ukrywał się w Krakowie, pracując na stacji benzynowej. Przez przypadek aresztowany 2. 10. 1940 r. i więziony w więzieniu na Montelupich w Krakowie. Oskarżony wpierw niesłusznie o udział w zaginięciu kasy szpitala w Kobierzynie, po dokładniejszym sprawdzeniu jego akt personalnych, ujawniło się, że jest w „Specjalnej książce poszukiwawczej” miasta Bytomia – gdzie był znanym działaczem powstańczym. Z więzienia Montelupich 9. 11. 1940 r. w transporcie zbiorowym przewieziony został do KL Auschwitz, zarejestrowany w obozowej ewidencji jako więzień nr 6164. W obozie brał udział w obozowym ruchu oporu.

Zdjęcie obozowe Teodora Augustyna

Zdjęcie obozowe Teodora Augustyna

W styczniu 1945 r. (nocą 17/18) brał udział w marszu ewakuacyjnym więźniów z Oświęcimia do Wodzisławia Śl., a stamtąd w transporcie zbiorowym koleją (w wagonach towarowych) przewieziony do KL Mauthausen i zarejestrowany jako więzień nr 117524. Po jakimś czasie, przeniesiono go do podobozu Melk i Ebensee. Przeżył obóz, wrócił do Rybnika i uczestniczył w odbudowie Zakładu Psychiatrycznego ze zniszczeń wojennych. Na przełomie lat 1945 – 1946 r. przeniesiony do szpitala w Branicach na stanowisko kierownika administracji. W 1947 r. wrócił do Rybnika i pracował w Szpitalu Psychiatrycznym do 1962 r. Był członkiem Zarządu Miejskiego Związku Powstańców Śląskich, Związku Bojowników o Wolność i Demokrację, brał czynny udział w pracach Związku Zawodowego Pracowników Służby Zdrowia. Za wybitne zasługi w walce o polskość Śląska, za osiągnięcia w pracy zawodowej i społecznej odznaczony wieloma odznaczeniami: Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, dwukrotnie Złotym Krzyżem Zasługi, Śląskim Krzyżem Powstańczym, Krzyżem Niepodległości. Zmarł 6. 11. 1963 r. – pochowany w Rybniku.

Teodor Augustyn w rozmowie z Rafałem Klistałą

Teodor Augustyn w rozmowie z Rafałem Klistałą

Bibliografia: L. Musiolik Rybniczanie słownik biograficzny, Rybnik 2000, s. 10; L. Musiolik Od Związku Powstańców Śląskich do Związku Kombatantów RP, s. 37; Tygodnik Rybnickiego Okręgu Węglowego i Ziemi Raciborskiej Nowiny, nr 24 (1401) z 1886 r.; Pismo Pracowników Służby Zdrowia Służba zdrowia, Nr 50 (746) z 1963 r.; Ziemia rybnicko – wodzisławska, pod red. J. Ligenzy, Katowice 1970, s. 304; Życiorys T. Augustyna (z archiwum rodziny T. Augustyna – dr S. Wyciszczoka)

  Jedna odpowiedź do “Teodor Augustyn”

  1. „oskarżony niesłusznie o udział w zaginięciu kasy Szpitala Psychiatrycznego w Kobierzynie”
    „Gdzie Krym gdzie Rzym…” Dokumentnie pomieszane, Teodor Augustyn wykonywał rozkaz ewakuacyjny. 1 września zabrał kasę z Szpitala Psychiatrycznego w Rybniku gdzie był zatrudniony i zgodnie z rozkazem zawiózł do Kobierzyna i protokólarnie przekazał dyrektorowi który był bardzo zadowolony bo miał wypłacić personelowi 3-miesięczna pensję wojenną. Potem ukrywał się w Krakowie pracując na stacji benzynowej. Na jego ślad wpadło Kripo i aresztował. Kiedy wylegitymował się potwierdzenie przekazania kasy w Kobierzynie kriopwcy sprawdzili ze jest poszukiwany za działalność powstańczą w Bytomiu i przekazali do gestapo.

Leave a Reply

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.